Akne Çeşitleri ve Sivilce Türleri Nelerdir?

Akne vulgaris tüm akne olgularının %99’unu oluşturup tipik olarak en çok yüz, boyun, göğüs, üst sırt ve üst kollar dahil olmak üzere vücudun hormonal olarak duyarlı yağ bezlerine sahip bölgelerini etkiler. Ergenlerin yaklaşık %85’inde görülür.

Primer akne belirtileri, siyah ve beyaz noktalar (açık ve kapalı komedonlar),  kırmızı kabarıklıklar (papül), iltihaplı kabarıklıklar (püstül) ve küçük yumrular (nodüller) veya Sekonder lezyonlar ise, çoğu kez primer lezyonlardan gelişen abse, kist, kahverengi lekeler (postinflamatuvar hiperpigmentasyon), soyulma izleri ve çukurcuklaradan (skarlardan) oluşur.

Ciddi izlerle sonlanan ani  başlangıçlı şiddetli bir akne türü olup tüm akne hastalarının %1’ini oluşturur. Lezyonlar ağrılı, yaygın papüller, plaklar, kanamalı nodüller ve kabuklu  ülserasyonların görülmesi ile karakterizedir. Genellikle hafif ya da orta şiddetli akne vulgaris tanısı olan 13-22 yaşlarındaki genç erkek hastalarda ortaya çıkar. Hastaların çoğunda deri lezyonlarına ateş, eklem ve kas ağrısı gibi ve bulgular eşlik eder.

Akne konglobata en sık erişkin erkeklerde görülen sistemik bulguların olmadığı veya az olduğu nadir görülen fakat şiddetli bir akne formudur. Lezyonlar gövde, omuz ve kolların üst bölümünde görülmektedir. Akne vulgarisin aksine, yüz lezyonları yaygın değildir.

Erişkinde 25 yaş üzeri bireylerde görülen akne; erişkin başlangıçlı akne, akne tarda veya post-pubertal akne gibi isimlerle anılmaktadır. Akne tardaya kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık rastlanır.

Akne tarda 3 gruba ayrılır; Devamlı sebat eden akne; adölesan dönemde başlayıp erişkinlikte devam eden akne tarda formudur. Geç başlayan akne; yetişkin çağda başlayan akne formudur. Tekrarlayan ise ergenlik  döneminde başlangıç gösteren ancak değişken sürelerle aknesiz bir dönem geçirildikten sonra erişkin yaşta akne probleminin tekrar ortaya çıkan hastalardır.  

Genellikle hafif veya orta şiddette seyreder. Klinikte kadın hastalarda iltihaplı lezyonlar dışında, yer yer komedonlar, derin ve ağrısız nodüller, bu nodüllere bağlı gelişen koyu renkli lekeler izlenebilir. Geç-akne, daha az sayıda lezyonla seyretmekte ve genellikle yüzün U-bölgesi de denilen çene, yanak ve boyun bölgesinde görülmektedir.

Adet dönemi (Menstrüasyon) öncesi alevlenmeler, akne olan yetişkin hastaların yaklaşık yarısında daha sık görülür. Yetişkin kadın akne tipleri sıklıkla inflamasyon (derin nodüller), koyu renkli lekeler ve yüksek skar sıklığı ile ilişkilidir ve yaşam kalitesi üzerinde önemli bir olumsuz etkiye sahiptir.

PKOS hastalarının 70 ile 80 kadarında klinik olarak akne vulgarisin izlenmesi nedeniyle, kadın hastalarda altta yatan sebepler  arasında en başta akla gelmesi gereken PKOS mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır

Polikistik over sendromu tanısı için şu 3 kriterden en az 2 sinin pozitif olması gerekir

1. Androjen yüksekliği belirtileri:

Klinik: akne, aşırı tüylenme, saç dökülmesi, akantozis nigrikans

Biyokimyasal olarak: Adet periyodunun 2-5. Günleri arasında yapılan kan testlerinde androjen yüksekliği (testosteron seviyeleri, LH/FSH oranı artışı gibi)

2. Adet sıklığında azalma veya yokluğu
3. Ultrasonogrofik olarak yumurtalıklarda çok sayıda kist varlığının bulunması

Polikistik over tespit edilen hastalarda hormon düzenleyici tedaviler gerekebilir.

Hormonal tedavi sıklıkla hiperandrojenizmin eşlik ettiği aknede, akne tardada, çene ve mandibuler alanda yerleşen aknede, menstrüasyon ile alevlenme gösteren, seboreik alanlarda yerleşen komedonlar varlığında ve diğer konvansiyonel tedavilere dirençli aknede özellikle tercih edilmektedir.

Tedavi yanıtı diğer tedavilere oranla daha geç başlar ve etkinliğin görülmesi için 3-6 aylık bir zamana ihtiyaç bulunur.