Gerçekten de bütün atopi türlerinde bu belirti görülmektedir. Dermatologlara göre "dermatit" olarak adlandırılan üç tip atopi bulunmaktadır: atopik dermatit (genellikle atopik egzama olarak bilinir), irritan kontakt dermatit (tahriş egzaması) ve alerjik kontakt dermatit (alerjik egzama). Her üç egzama tipi de atak döneminde birbirine çok benzese de farklı patolojilerdir. Bunları ayırt edebilmeniz için bu rehberi hazırladık.

Sırt bölgesinde egzama kaşıntısı

Atopik dermatit veya atopik egzama

Kimleri etkiler?

Atopik dermatit her şeyden önce en çok bebekleri ve çocukları etkilemektedir. Endüstrileşmiş ülkelerde atopik vaka sayısı son 30 yılda tam üç katına çıktı: Ülkeden ülkeye farklılık gösterse de genel olarak çocukların %10 ile %30'u bu durumdan mustarip. Atopik dermatit çoğu çocukta yedi veya sekiz yaş civarında kaybolur.

Bebeklerde atopik dermatit hakkında daha fazla bilgi için: "Bebeklerde atopik dermatit"

Ancak bu cilt rahatsızlığı, ergenlik çağı boyunca da devam edebilir. Dünyada ergenlerin %10 ile %20'sinin atopik dermatitten mustarip olduğu tahmin ediliyor. 

Ergenlik döneminde atopik dermatit hakkında daha fazla bilgi için: "Ergenlikte egzama

Endüstriyelleşmiş ülkelerde yetişkinlerin %10'u atopik dermatitten etkilenmektedir. Bu %10'luk kesimdeki yetişkinlerin bazıları çocukluklarından beri atopik dermatit ile yaşamlarını sürdürmektedir. Diğerleri ise sorunun tekrar nüksetmesinden önce bazen yıllar süren nöbetsiz dönemleri yaşamıştır. Öte yandan bazıları da ilk defa yetişkinliklerinde böyle bir sorunla tanışmıştır.

Yetişkinlerde atopik dermatit hakkında daha fazla bilgi için: "Yetişkinlerde egzama"

Atopik dermatit veya atopik egzama, aşırı kuru cilt ile karakterize kronik ve döngüsel bir cilt rahatsızlığıdır. Ne ciddi ne de bulaşıcıdır, ancak yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilmektedir. Haftalar veya aylar boyunca süren toplam üç dönemi bulunmaktadır.

Bu dönemde kaşıntı ve tahriş hissinin yanı sıra yüzde ve vücutta pütür pütür görünen, kırmızı lekeler ortaya çıkar. Her lekede içi sıvı ile dolu küçük kabarcıklar görülür. Genellikle şiddetli bir kaşıntı hissi söz konusudur. Bu da kontrol edilemeyen kaşınma eylemlerine yol açar. Lekeler zamanla patlar, kanar ve hatta enfekte olabilir. Çoğunlukla topikal steroidler gibi doktor tarafından verilen bir tedavi uygulandığında kuruyup kaybolurlar.

Çocuklarda egzama

Bu dönemde cilt 'normal' haline geri döner; diğer bir deyişle, çok kuru, gergin ve sürekli bir rahatsızlık hissi uyandıran durumuna. Ayrıca bazı noktalarda cilt pul pul dökülebilir; beyaz çizgiler ve pütür pütür görünüm baş gösterebilir.

Çocuklarda egzama

Birkaç hafta veya ay sonra, nedeni belli bir duruma bağlı olmaksızın yeni bir atak meydana gelir. Böylece döngü yeniden başlar.

Atopi atakları sırasında kaşıntı hissi bazen yaşam kalitesini oldukça etkileyebilir: asabiyet, uyku sorunları, yorgunluk, başkalarına karşı nasıl gördüğü konusunda endişe, hatta bazen psikolojik zorluklar ve ilişkilerde sıkıntılar…

Çocuklarda egzama

Atopik dermatite ne sebep olur?

Atopik dermatitin iki nedeni olabilir: genetik yatkınlık ile çevreye ve yaşam tarzına bağlı epigenetik faktörler.

Aile geçmişinde var olabilir

Bu cilt rahatsızlığı genellikle kalıtsaldır. Temelde yatan neden dış maddelerin nüfuz etmesine açık, aşırı kuru ve gözenekli bir cilttir. Lipit azlığından dolayı cilt, çevreye karşı bariyer işlevini yerine getiremez. Daha geçirgendir, ortamdaki alerjenlerin ve tahriş edicilerin içeri nüfuz etmesine engel olamaz, sünger gibi her şeyi emer.

Tetikleyici ve kötüleştirici faktörler

Atopi eğilimli ciltte kaşıntı ataklarını tetikleyen birçok faktörden söz edilebilir: soğuk, rüzgar, sıcak, terleme, kirlilik, polen, cilde uygun olmayan kozmetik ürünler, deterjan, ilaçlar... Her insan farklı şeylere karşı duyarlı olabilir ve bu durum uygun olmayan beslenme yüzünden daha da kötüleşebilir. Sindirim sistemi ve bağırsak mikrobiyomu da bu konuda belirleyici bir rol oynar. Son olarak, stres ve duygular da kaşıntı ataklarını tetikleyebilir. Her atak, zaman geçtikçe daha fazla aşırı tepki veren denetimsiz bir bağışıklık sisteminin sonucudur.

Eczema cream for adults

Atopik dermatit nasıl tedavi edilir?

İster çocuk ister yetişkin olsun, atopik dermatitin mümkün olduğunca erken tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Dermatologlar, hastalara günlük hayatlarını iyileştirecek etkili tedaviler sunmaktadır. Kısa vadeli öncelik kaşıntıyı yatıştırmak, uzun vadeli hedef ise kaşıntı ataklarını ortadan kaldırmaktır.

 

Cildi nemlendirmek ve lipit sağlamak için nemlendirici bakım

Atakları önlemenin en basit ve temel yolu budur. Atopik bir cilt, cilt için özel olarak formüle edilmiş bir nemlendirici kremi günde iki kez vücudun her yerine sürmelidir.  Bu günlük uygulama kaşıntıyı yatıştıracaktır. Uzun vadede ise cildi nemlendirecek ve cilde bariyer işlevini geri kazandırarak nüksleri önlemede rol oynayan lipitleri sağlayacaktır. Ayrıca duş yağı gibi cildi tahriş etmeyen nazik bir temizleyici kullanmak gerektiği unutulmamalıdır. Son olarak, cildin reaksiyon göstermesine neden olabileceği için, kullanılan diğer kozmetik ürünlere karş dikkatli olmak her zaman önemlidir.

 

Reçeteli lokal ve tıbbi kremler

Atak döneminde ilk belirtiler ortaya çıkar çıkmaz, kırmızı ve kaşıntılı lekelere uygulanan kortizon bazlı bir kremin yanı sıra nemlendirici kremi de sürmeye devam etmek gerekmektedir. Topikal steroid kullanım miktarına bağlı olarak, her nemlendirici uygulamasından sonra lekeler daha iyi hale gelir ve boyutları küçülür. Kullanılan krem miktarı kademeli olarak azaltarak tedavi kırakıldığında ortaya çıkabilecek yoksunluk etkisi de önlenmiş olur. Genel anlamda atopik dermatit tedavisinde topikal kortikosteroid kullanımının neden olduğu ikincil etkiler, doktorun reçete ettiği uygulama şekline uyulduğu sürece çok nadir görülür.

 

İyi alışkanlıklar

  • Atopi atakları döneminde gün aşırı ılık veya soğuk su kullanarak duş alınmalıdır. Uzun banyolardan kaçınmak gerekiyor.
  • Egzersiz yaptıktan sonra da tüm bedenin yıkanması gerekiyor.
  • Eller için duşta kullanılan ürünün aynısını kullanarak soğuk veya ılık suda yıkanmalıdır. (Kesinlikle su ile yıkanmalıdır sıcak değil!).
  • Cildin tolere edebileceği bir çamaşır deterjanı ve bedeni tahriş etmeyen yumuşak tekstil ürünleri tercih edilmelidir.
  • Polen mevsimi olmadığı sürece evi/odayı her gün havalandırmak gerekiyor.
  • Stresi azaltmak ve ruh halini iyileştirmek için keyif alınan rahatlatıcı aktiviteler yapmak önemlidir. Atopik dermatiti kontrol altında tutmanın en iyi yolu yardım almak ve duruma olumlu yaklaşabilmek olduğundan, bu alanda uzman hasta ve hizmet dernekleri ile iletişime geçilebilir.

 

Daha fazla öneri için: "Atopik Dermatit ile Yaşamı Kolaylaştıran Çözümler"

 

İki alt tipi olan bir diğer atopi türü de kontakt dermatittir: irritan kontakt dermatit ve daha nadir görülen alerjik kontakt dermatit.

İrritan Kontakt Dermatit

Kimleri etkiler?

İrritan kontakt dermatit, tüm kontakt dermatitin (tahriş ve alerjik) %80'ini oluşturur. Birçoğu asla bir doktora başvurmadığından, kaç kişinin irritan kontakt dermatiti olduğunu kestirmek zordur. Çoğunlukla az tespit edilse bile, nüfusun %2 ila %10'unun1etkilendiği, kadınlar ve erkekler arasında eşit olarak görüldüğü tahmin ediliyor. Mesleki cilt hastalıklarının %95'inden2 irritan kontakt dermatit sorumludur. Bazı kişilerde hem atopik hem de kontakt dermatit görülebilir.

 

1 Thérapeutique Dermatologique – Mars 2012
2 Sonia N. Bains, Pembroke Nash, Luz Fonacier – Clinical Reviews in Allergy & Immunology, Springer Science+Business Media 2018

İrritan kontakt dermatit neye benzer?

İrritan kontakt dermatitte cilt, belirli bir tahriş edici maddeyle temas ettikten sonra reaksiyon gösterir: kozmetik ürün, kimyasal ürün, metal, ilaç, doğal madde... Reaksiyon, tahriş edici maddeye belirli bir süre dokunma veya sürtünme ile ilişkili olabileceği için bu durum, irritan kontakt dermatit olarak adlandırılır. Alerjik ve bulaşıcı değildir.

Bu cilt rahatsızlığı sıklıkla yüzü ve elleri etkiler. Klasik belirtiler, kişinin neye duyarlı olduğuna bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Kuru cilt, kızarıklık, şişme, küçük yumrular, kırmızı lekeler, sıvı ile dolu kabarcıklar, batma, yanma ve şiddetli olabilen kaşıntı bunlar arasındadır. Sorun kronikleştiğinde, cilt giderek daha da kalınlaşabilir, pul pul dökülebilir, küçük yarıklar ve çatlaklar geliştirebilir. Etkilenen bölge görünür bir yerdeyse, diğer insanların da dikkatini çekebileceği için kişide utanç duymaya ve kompleks geliştirmeye neden olabilir.

Elde egzama
Elde egzama neden olur

İrritan kontakt dermatite ne sebep olur?

Vücudun tahriş edici bir maddeye gösterdiği reaksiyon, hatalı bir cilt bariyeri ile ilişkilidir. Reaksiyon, maruz kalmadan birkaç saat sonra meydana gelir ve yalnızca temasın meydana geldiği alanla sınırlıdır.

Aşağıda irritan kontakt dermatiti tetikleyebilecek tahriş edici maddelere birkaç örnek verilmiştir. Sürtünme, ovalama, soğuk veya sıcak gibi durumu kötüleştirici fiziksel faktörler de söz konusu ise reaksiyonun çok daha fazla olacağını unutmayın...

  • Kimyasal ürünler: deterjanlar, dezenfektanlar, antiseptik ürünler, asitler, bazlar, organik çözücüler, kesme sıvıları
  • Bitki koruma ürünleri
  • Bazı bitkiler
  • Metal tuzları

En bilinen irritan kontakt dermatit türlerinden biri, temizlik ürünlerine ve deterjanlara maruz kalmanın neden olduğu "ev hanımı dermatiti"dir. Hem ev içi hem de işy eri bağlamında, bakım verme ve sağlık hizmetlerinde görülebilir. Bazı meslek grubu çalışanlarının irritan kontakt dermatit geliştirme riski daha yüksektir:

  • Bakım çalışanları: kimyasal ürünler, deterjanlar, dezenfektanlar...
  • İnşaat çalışanları
  • Sağlık çalışanları: sık sık el yıkama, kimyasal ürünler, dezenfektanlar, antiseptik ürünler...
  • Araba üreticileri

Tarım ve bahçecilik çalışanları: bitki koruma ürünleri

İrritan kontakt dermatit nasıl tedavi edilir?

Kuru olan alan mümkün olan en kısa sürede nazik bir temizleme ürünü ile temizlenmelidir. Reaksiyon çok güçlü ise, vakit kaybetmeden doktora danışılmalıdır.

İyi alışkanlıklar

  • Çevreye karşı bariyer işlevi görebilecek nemlendirici bir krem uygulamak gerekmektedir.
  • Eldiven giyilmelidir.  (lateks veya kauçuktan yapılmamış)
  • Kullanılan ürünlerin içerikleri kontrol edilmelidir.
  • Reaksiyona neden olan madde biliniyorsa, temas etmakten kaçınılmalıdır.
Irritative contact dermatitis treatment

Alerjik Kontakt Dermatit

Kimleri etkiler?

Alerjik kontakt dermatit, irritan kontakt dermatitten çok daha nadir görülür. Kontakt dermatit, vakalarının yaklaşık %20'sini oluşturur.

Alerjik kontakt dermatitin olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Belirtiler irritan kontakt dermatite oldukça benzerdir: kızarıklık, şişme, yumrular, kırmızı lekeler, yanma hissi, yoğun kaşıntı, kalınlaşan cilt ve gelişen mikro çatlaklar ve yarıklar. Bu belirtiler aynı alerjene yeniden maruz kalındıktan sonra ortaya çıkar.

Başka bir deyişle, belirli bir alerjene uzun yıllar maruz kaldıktan sonra reaksiyon göstermeyip, aniden reaksiyon göstererek bir alerji nöbeti geçirmek mümkündür. Belirli bir uyarı işaretinin olmadığı dönem, herhangi bir ataktan önce gelen hassasiyetin meydana geldiği dönemdir.

Reaksiyon, temasın gerçekleştiği bölgede, genellikle 24 ile 96 saat sonra gerçekleşir. Semptomlar çok daha sonra da ortaya çıkabilir ve maruz kalınan yerden daha geniş bir alana, hatta bazen vücudun diğer kısımlarına bile yayılabilir. Reaksiyonun vücudun görünür bir kısmında olması durumunda ise neden olduğu kaşıntı, rahatsızlık ve diğer insanların bakışlarından dolayı kişinin yaşam kalitesi büyük ölçüde etkilenebilir.

boyunda egzama

Alerjik kontakt dermatite ne sebep olur?

Dermatologlar, bu iki form birbirine çok benzediğinden, alerjik kontakt dermatitin başlangıç noktasının tahriş edici olduğunu söyler. Bu ikisi temelde birbirleriyle ilişkilidir. Bir alerjene tekrar tekrar maruz kalınması durumunda tahriş alerjik dermatite dönüşür. Alerjen çok düşük seviyelerde olsa bile, bir bağışıklık reaksiyonu tetiklenerek beden duyarlı hale gelir.

Bu cilt rahatsızlığının bulunduğu yerler, durumun nedenini belirlemekte yardımcı olabilir:

  • Saç derisi: şampuan, saç boyaları, saç şekillendirme ürünleri...
  • Yüz: kozmetik ürünleri, banyo ürünleri, topikal tedaviler, güneş kremi, parfüm...
  • Göz kapakları: makyaj, göz damlası, oje (günde neredeyse 100 kez gözümüze farkında olmadan dokunduğumuz için)...
  • Dudaklar: ruj veya dudak kremi, diş macunu, müzik aleti...
  • Kulaklar, boyun: mücevher, oje, parfüm...
  • Beden: iç çamaşırı, banyo ürünleri
  • Bacaklar ve ayaklar: yara bantları, ayakkabı yapıştırıcısı, çoraplar...
  • Eller: Gün içinde dokunulan her şey

 

Aynı şekilde bazı meslek grubu çalışanlarının da alerjik kontakt dermatit geliştirme riski daha yüksektir:

  • Kuaför ve güzellik salonu çalışanları: kimyasal ürünler, saç boyası, oje ve parfüm...
  • İnşaat çalışanları: beton, çimento, yapıştırıcı, boya, vernik...
  • Sağlık çalışanları: sık sık el yıkama, kimyasal ürünler, ilaçlar, lateks eldivenler, alçı tutkalı, protezler...
  • Fırıncılar: un, baharatlar, aromalar...
  • Otomobil üreticileri: boya, yağlayıcılar, kauçuk, endüstriyel yağlar, çözücüler...
  • Tarım ve bahçecilik çalışanları: böcek ilaçları, gübreler, bitki koruma ürünleri...

Alerjik kontakt dermatit nasıl tedavi edilir?

Alerjik kontakt dermatiten şüphesi varsa, uygun bir topikal tedavi (genellikle bir kortikosteroid) reçete edebilecek bir doktora danışılmalıdır. Daha sonraki aşamada, alerji konusunda ihtisaslaşmış bir alerji uzmanına veya dermatoloğa giderek alerji değerlendirmesi talep edilebilir. Buradaki amaç, gelecekte yeniden bu sorunla karşılaşmamak için cildin neye reaksiyon geliştirdiğini belirlemektir.

 

Alerjik kontakt dermatit tedavisi

Durulanan günlük temizleyici

Kuru Ciltler

Skin Protect™ Kompleksi

Atoderm Shower Gel

(Henüz yorum yazılmamış)

Kuru ve hassas ciltler için temizleyici duş jeli

Kimin için?

Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)

Durulanan günlük temizleyici

Atopiye eğilimli ciltler

Skin Barrier Therapy™ Patenti

Atoderm Shower Oil

(Henüz yorum yazılmamış)

Kuru, hassas ve atopi eğilimli ciltler için durulanan duş yağı.

Kimin için?

Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)

Durulanan günlük temizleyici

Atopiye eğilimli ciltler

Skin Barrier Therapy™ Patenti

Atoderm Intensive Foaming Gel

(Henüz yorum yazılmamış)

Çok kuru ve atopi eğilimli ciltler için zengin içerikli temizleyici jel.

Kimin için?

Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)

Durulanan günlük temizleyici

Atopiye eğilimli ciltler

Skin Barrier Therapy™ Patenti

Atoderm Intensive Bar Kalıp Temizleyici

(Henüz yorum yazılmamış)

Çok kuru ve atopi eğilimli ciltler için nemlendirici kalıp temizleyici.

Kimin için?

Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)

Gündüz Bakımı

Atopiye eğilimli ciltler

Skin Barrier Therapy™ Patenti

Atoderm Intensive Gel-Cream

(Henüz yorum yazılmamış)

Çok kuru ve atopi eğilimli ciltler için yoğun kaşıntı karşıtı besleyici, ferahlatıcı ve nemlendirici jel krem.

Kimin için?

Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)

Gündüz Bakımı

Kuru Ciltler

Skin Protect™ Kompleksi

Atoderm Cream Ultra

(Henüz yorum yazılmamış)

Kuru ciltler için ultra nemlendirici, besleyici ve koruyucu bakım kremi

Kimin için?

Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)

Gündüz Bakımı

Atopiye eğilimli ciltler

Skin Barrier Therapy™ Patenti

Atoderm Intensive Balm

(Henüz yorum yazılmamış)

Çok kuru ve atopi eğilimli ciltler için nemlendirici bakım kremi.

Kimin için?

Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)

Gündüz Bakımı

Yoğun Göz Çevresi Kuruluğu

Skin Barrier Therapy™ Patenti

Atoderm Intensive Eye

(Henüz yorum yazılmamış)

Çok kuru ve atopi eğilimli ciltlerde göz çevresini yatıştırmaya ve onarmaya yardımcı nemlendirici bakım kremi.

Kimin için?

Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)

Gündüz Bakımı

Çatlamış ve çok kuru dudaklar

Atoderm Lip Stick

(Henüz yorum yazılmamış)

Kuru ve hassas dudaklar için stick formunda koruyucu ve nemlendirici bakım

Kimin için?

Tüm aile için (3 yaşından büyük çocuklar)

Gündüz Bakımı

Çatlamış ve çok kuru dudaklar

Atoderm Lip Balm

(Henüz yorum yazılmamış)

Çok kuru ve çatlamış dudaklar için besleyici ve yoğun nemlendirici balm

Kimin için?

Çocuklar, Yetişkinler

Gündüz Bakımı

Kuru ve Çok Kuru Ciltler

D.A.F.™ Patenti

Atoderm Hand & Nail Cream

(Henüz yorum yazılmamış)

Kuru ve yıpranmış el ve tırnaklar için nemlendirici ve besleyici bakım kremi

Kimin için?

Yetişkinler, Çocuklar